Rodzina Zastępcza – jak wygląda procedura
Rodzina zastępcza odgrywa ważną rolę w życiu dziecka, którym się opiekuje. Daje mu ona nie tylko wsparcie materialne i emocjonalne, ale także pozwala na rozwijanie umiejętności społecznych i emocjonalnych, co jest kluczowe dla zdrowego rozwoju dziecka.
Bycie rodzicem zastępczym jest odpowiedzialnym zadaniem, podjęcie tej funkcji wymaga poświecenia i czasu. Do rodzin zastępczych często trafiają dzieci po trudnych, traumatycznych doświadczeniach. Rola rodzica zastępczego wymaga nie tylko zaangażowania i cierpliwości, ale też odpowiednich umiejętności.
Zadaniem rodzica zastępczego jest zaspokajanie potrzeb dziecka oraz wzmocnienie, a także dbanie o relacje z rodziną naturalną, chyba, że sąd postanowi inaczej.
Droga do rodzicielstwa zastępczego
-
Dostarczenie dokumentów – osoba zainteresowana rodzicielstwem zastępczym podejmuje kontakt z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (tel. 0 - 603 586 317 lub e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.) i składa wstępne podanie. (wniosek o wydanie wstępnej kwalifikacji). Następnie zostanie zaproszona na spotkanie informacyjne, podczas którego omówione zostaną wymagania i procedury związane z rodzicielstwem zastępczym.
-
Ocena warunków mieszkaniowych kandydata na rodzica zastępczego to jeden z etapów procesu kwalifikacyjnego, który ma na celu zapewnienie dziecku odpowiednich warunków do życia i rozwoju. Wbrew pozorom, nie jest to trudne zadanie. Przede wszystkim, ważne jest, aby kandydat na rodzica zastępczego posiadał własne lub wynajmowane, stabilne i bezpieczne mieszkanie lub dom, który jest odpowiednio wyposażony i przystosowany do życia rodziny. Nie ma tutaj potrzeby posiadania luksusowej posiadłości, lecz raczej funkcjonalnego i przyjaznego miejsca do życia, które zapewni komfort i bezpieczeństwo dla dziecka.
-
Spotkanie z psychologiem i pedagogiem - podczas spotkania z psychologiem i pedagogiem, kandydat na rodzica zastępczego będzie miał okazję porozmawiać z doświadczonymi specjalistami na temat swojego życia, doświadczeń oraz oczekiwań związanych z pełnieniem roli rodzica zastępczego. Będą to rozmowy otwarte, a ich celem będzie zapoznanie się z kandydatem oraz zrozumienie jego motywacji i przygotowania do roli opiekuna.
Należy pamiętać, że spotkanie z psychologiem i pedagogiem jest również okazją dla kandydata na rodzica zastępczego do zadania pytań i wyrażenia swoich wątpliwości oraz obaw związanych z pełnieniem tej roli. Specjaliści pomogą mu zrozumieć i rozwiązać problemy, które mogą pojawić się w przyszłości. -
Wstępna kwalifikacja – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oleśnicy na podstawie zgromadzonej dokumentacji przeprowadza wstępną kwalifikację oceny spełniania ustawowych warunków do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Pozytywna wstępna kwalifikacja jest ważna przez okres 2 lat od dnia jej przeprowadzenia. Na podstawie złożonego wniosku kandydat kierowany zostaje na szkolenie (wniosek o skierowanie na szkolenie).
-
Szkolenie i kwalifikacja – udział w szkoleniu daje możliwość przygotowania siebie i swojej rodziny do tej funkcji oraz uświadomienia sobie rzeczywistych motywów podejmowanej decyzji. Szkolenie prowadzone jest metodą warsztatową i trwa około 3 miesiące.
Jego celem jest zapoznanie kandydatów z zasadami funkcjonowania rodzin zastępczych, typowymi zadaniami związanymi z opieką zastępczą i sposobami radzenia sobie z nimi. Szkolenie obejmuje elementy prawa rodzinnego, praw dziecka, elementy pedagogiki, psychologii rozwojowej i wychowawczej, oceny sytuacji rodzinnej dziecka, podstawową wiedzę o uzależnieniach oraz informacje o zadaniach kompetencjach instytucji wspierających.
Warto zaznaczyć, że szkolenie wstępne to nie tylko nauka teorii, ale także praktycznych umiejętności. Kandydaci na rodziców zastępczych uczą się jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, jak wspierać dziecko w codziennych czynnościach oraz jak budować zdrowe relacje między opiekunem a podopiecznym.
Po ukończeniu szkolenia i pozytywnej opinii komisji kwalifikującej kandydaci otrzymują zaświadczenie kwalifikacyjne. (wniosek o wydanie kwalifikacji)
PIECZA ZASTĘPCZA
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców.
Formami pieczy zastępczej w myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie rodzinnej pieczy zastępczej są:
1. piecza rodzinna:
a) rodzina zastępcza:
- spokrewniona,
- niezawodowa,
- zawodowa, w tym: zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna,
b) rodzinny dom dziecka
2. piecza instytucjonalna:
a) placówka opiekuńczo - wychowawcza typu:
- socjalizacyjnego
- interwencyjnego
- specjalistyczno - terapeutycznego
- rodzinnego
b) regionalna placówka opiekuńczo - terapeutyczna
c) interwencyjny ośrodek preadopcyjny.
RODZINNA
Formami rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Oleśnickiego są:
a) rodziny zastępcze spokrewnione:
tworzą małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.
Wiek podopiecznych – od urodzenia do pełnoletności.
Maksymalna liczba dzieci: brak ograniczeń.
b) rodziny zastępcze niezawodowe:
tworzą małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, mogą to być zarówno osoby spokrewnione z dzieckiem jak i obce. Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej są zobowiązani posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oleśnicy.
Na wniosek kandydata organizator rodzinnej pieczy zastępczej, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej niezawodowej, wydaje zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia tego szkolenia, spełniania warunków, o których mowa w art. 42 ustawy z dnia 11 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie piczy zastępczej (Dz.U. z 2013 r., poz. 135) oraz posiadania predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej. Obowiązek ten dotyczy także rodzin zastępczych zawodowych oraz osób prowadzących rodzinne domy dziecka.
Wiek podopiecznych – od urodzenia do pełnoletności.
Maksymalna liczba dzieci: 3.
W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej niezawodowej lub zawodowej rodzeństwa, za zgodą rodziny zastępczej oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci.
c) rodziny zastępcze zawodowe:
tworzą małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, posiadający zaświadczenie kwalifikacyjne, o którym mowa wyżej.
Zapewniają dzieciom całodobową opiekę i wychowanie, dbając o ich dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych, kształcenia, wyrównywania braków rozwojowych i szkolnych.
Rodzina tego typu powstaje poprzez zawarcie umowy ze starostą, w sytuacji gdy spełnia warunki do pełnienia funkcji rodzinnej pieczy zastępczej oraz posiada pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej.
Ta forma opieki zastępczej stanowi alternatywę dla instytucjonalnej pieczy zastępczej, która w Powiecie Oleśnickim zapewniona jest dla dzieci powyżej 10-go roku życia. Zatem do rodzin zastępczych zawodowych w pierwszej kolejności kierowane są dzieci w przedziale wiekowym - od urodzenia do ukończenia 10-go roku życia. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby w rodzinach zastępczych zawodowych umieszczać nastolatków, o ile będzie to zgodne z wolą rodzin zastępczych i samych dzieci.
Maksymalna liczba dzieci: 3.
d) rodziny zastępcze zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, tzw. Pogotowia Rodzinne:
tworzą małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, posiadający zaświadczenie kwalifikacyjne, o którym mowa wyżej.
Przyjmują dzieci na podstawie orzeczenia Sądu Rodzinnego, doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną, na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku zastosowania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Pobyt dzieci w Pogotowiu Rodzinnym ma charakter tymczasowy, do momentu unormowania sytuacji dziecka, nie dłużej jednak niż na okres 4 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony, za zgodą organizatora rodzinnej pieczy zastępczej do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o powrót dziecka do rodziny biologicznej, przysposobienie (adopcję) lub umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej.
W Pogotowiu Rodzinnym umieszczane są dzieci w przedziale wiekowym – od urodzenia do 10-go roku życia. Starsze dzieci, w szczególności gdy stanowią rodzeństwo dla dzieci poniżej 10-go roku życia, mogą zostać umieszczone w tego typu rodzinie zastępczej za zgodą opiekunów zastępczych.
Maksymalna liczba dzieci: 3.
e) rodziny zastępcze zawodowe specjalistyczne:
tworzą małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, posiadający zaświadczenie kwalifikacyjne, o którym mowa wyżej.
Zapewniają opiekę dzieciom legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz dzieciom umieszczonym na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, jak również małoletnim matkom z dziećmi.
Z uwagi na szeroki zakres opieki, jaki ustawodawca przewidział dla tego typu rodzin, nie ma określonego przedziału wiekowego dla podopiecznych kierowanych do rodzin zastępczych zawodowych specjalistycznych – od urodzenia do pełnoletności.
Maksymalna liczba dzieci: 3.
f) rodzinne domy dziecka:
tworzą małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, posiadający zaświadczenie kwalifikacyjne, o którym mowa wyżej.
Opiekę i wychowanie znajdują w nich przede wszystkim liczne rodzeństwa mające małe szanse na adopcję - do czasu powrotu do rodziny biologicznej lub usamodzielnienia.
Wiek podopiecznych – od urodzenia do pełnoletności.
Maksymalna liczba dzieci: 8.
Objęcie dziecka jedną z rodzinnych form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy niż do osiągnięcia pełnoletności. Natomiast po jej osiągnięciu osoba ta może kontynuować swój pobyt w tejże rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka do ukończenia 25-go roku życia, za zgodą dotychczasowych opiekunów, o ile kontynuuje naukę w szkole, zakładzie kształcenia nauczycieli, uczelni lub u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone wyłącznie osobom posiadającym zdolność do ponoszenia odpowiedzialności za dziecko i zabezpieczenia jego interesów. Należy przez to rozumieć umiejętność traktowania powierzonego opiece dziecka w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, w szczególności poprzez dbanie o prawidłowy rozwój fizyczny, emocjonalny, społeczny i intelektualny małoletniego, respektowanie jego przekonań religijnych oraz więzi z rodzicami biologicznymi i innymi bliskimi osobami.